De Indonesische taal, in het Indonesisch Bahasa Indonesia, is een rijke en dynamische taal die door miljoenen mensen wordt gesproken. Één van de opvallendste kenmerken van deze taal is de aanwezigheid van veel leenwoorden uit andere talen. Onder deze buitenlandse invloeden neemt het Nederlands een bijzondere plaats in, aangezien de Indonesische archipel eeuwenlang een Nederlandse kolonie is geweest. Community Manager Carmelito ontdekte tijdens zijn verblijf in Indonesië veel opschriften die Nederlandse woorden bevatten. Je vindt hiervan een aantal sferische afbeeldingen van voorbeelden in zijn post. In deze blogpost gaan we wat dieper in op deze Nederlandse leenwoorden in het Bahasa Indonesia en geven we antwoord op de vraag welke soorten woorden het vaakst werden overgenomen, en hoe deze woorden onderdeel zijn geworden van het hedendaagse dagelijks taalgebruik in Indonesië.
Nederlands begip op een pak thee in Indonesië - bron Wiki Commons
Een duik in de koloniale geschiedenis
Vanaf het begin van de 17de eeuw tot net na het einde van de Tweede Wereld Oorlog in 1945 was Indonesië een kolonie van Nederland. In deze koloniale periode implementeerden de Nederlanders hun bestuur, rechtssysteem, onderwijs en handel in de archipel. Hierdoor werd het Nederlands een taal van administratie, onderwijs en formele communicatie. Hoewel slechts een klein percentage van de Indonesische bevolking daadwerkelijk Nederlands sprak, drongen vele Nederlandse woorden door in de lokale talen, waaronder het Maleis, dat uiteindelijk de basis vormde voor het moderne Bahasa Indonesia.
Voorbeelden van Leenwoorden
De Nederlandse invloed is vooral merkbaar in de woordenschat die te maken heeft met bestuur, technologie, infrastructuur, kleding, eten en huishouden. Enkele voorbeelden van Nederlandse leenwoorden in het Bahasa Indonesia zijn:
Kantor – kantoor
Lemari (van lammerij of leemkast) – kast
Resleting (van ritssluiting) – rits
Gratis – gratis
Handuk – handdoek
Rok – rok
Bioskop – bioscoop
Meestal werden deze woorden fonetisch aangepast aan de Indonesische uitspraak en spelling, waardoor ze makkelijk geïntegreerd konden worden in het dagelijks taalgebruik.
Taalverandering en Aanpassing
Ondanks dat de oorspronkelijke uitspraak en spelling van Nederlandse woorden vaak verloren gingen, behielden veel leenwoorden hun betekenis. Sommige uit het Nederlands afkomstige woorden kregen in het Indonesisch echter een andere betekenis of nieuwe context. Zo wordt het woord polisi (van politie) tegenwoording uitsluitend gebruikt voor de staatsmacht, terwijl het in het Nederlands meestal verwijst naar het hele korps of handhaving in het algemeen. Daarnaast worden sommige Nederlandse woorden nu als ouderwets of outbollig ervaren en worden deze woorden steeds meer vervangen door Engelse termen, vooral onder jongeren. Toch blijven veel Nederlandse woorden, vooral die met betrekking tot huishoudelijke objecten en administratie, prominent aanwezig.
Culturele Betekenis
De aanwezigheid van Nederlandse leenwoorden in het Bahasa Indonesia is meer dan alleen een taalkundig fenomeen; het is een weerspiegeling van een gedeelde geschiedenis die even pijnlijk als vormend is geweest. Deze woorden herinneren aan een tijd van imperialism, maar zijn ook een bewijs van hoe Indonesië in staat is geweest om deze koloniale taalinvloeden te absorberen in een unieke eigen taal.
Nederlandse leenwoorden in het Bahasa Indonesia vormen een tastbaar overblijfsel van een kolomiaal en imperialistisch verleden. Naast dat deze woorden de Indoneische taal een sterke historische dimensie geven, geven ze ook inzicht in de manier waarop talen zich ontwikkelen onder culturele en politieke invloeden. Hoewel de Nederlandse taal tegenwoordig een relatief kleine rol speelt Indonesië, blijft haar nalatenschap voortbestaan in bepaalde woorden die dagelijks worden gebruikt.
Lemba, OLS Community Manager - Dutch